Улаанбаатар хотын оршин суугчдын 60 гаруй хувь нь гэр хороололд амьдардаг. Тийм учраас гэр хороололд тохиромжтой, хямд төсөр, удаан хугацаанд тэсвэртэй барилгын арга технологи маш хэрэгцээтэй байдаг.
Эрт дээр үед сүм хийд барихад ашигладаг байсан технологи болох “шар шавраар барилгын бүтээц хийх” аргыг ПАДЕМ Монгол, “Эрүүл саруул амьдрахуй” ТББ-ууд хамтдаа хөгжүүлж, дахин сэргээлээ. Уг арга технологийг хөгжүүлэхэд Европын Холбоо, Свич-Эшиа хөтөлбөр, Абби Пиер сан, Чех болон Францийн хөгжлийн агентлагийн хамтарсан санхүүжилттэй, Жэрэс ОУТББ-ын удирдан хэрэгжүүлдэг “Дулаан шийдэл” төсөл санхүүжүүллээ. Энэхүү аргачлалд шавраар блок хийх, даршилсан цутгамал хийх 2 төрлийг дахин туршиж үзлээ. Шавран блокийг элс, шавар, цементийн чийглэг зуурмагийг сайтар шахсанаар гаргаж авдаг. Даршилсан цутгамлыг ихэвчлэн бат бөх модон хүрээ хийхэд ашигладаг бөгөөд тухайн хүрээг элс, хайрга, шавар, цементийн холимог чийглэг хөрсөөр дүүргэдэг.
Уг арга технологийг хөгжүүлэх явцад гэр хороололд амьдардаг зорилтот бүлгийн 30 оролцогч, “Дулаан шийдэл” төслийн барилгачдад архитектор Д. Чинбадам багшийн удирдлага дор 2 долоо хоногийн сургалт зохион байгууллаа. Оролцогчдыг “Эрүүл саруул амьдрахуй” ТББ, Монголын эмэгтэйчүүдийн холбоо, Монголын Багш-Эцэг Эхийн холбоо, Монголын хараагүйчүүдийн үндэсний холбоо сонгож оролцуулав.
Оролцогсдын 84% нь сургалтад оролцсондоо сэтгэл хангалуун байснаа хэлэв. Зарим оролцогчид орлогын эх үүсвэрээ нэмэгдүүлэх зорилгоор цаашид ч сурсан мэдсэнээ амьдралдаа хэрэгжүүлэхээр урам зориг дүүрэн байгаагаа илэрхийлэв. Мөн оролцогчид энэ аргачлалыг улам олон иргэдэд таниулж түгээх, залуусыг түлхүү оролцуулж зааж сургах гэх мэт үнэт зөвлөгөө өгч байв.
Сургалтад идэвхтэй оролцсон Содномпунцагийн Сүх-Очир сургалтын баг хамт олонд талархлаа илэрхийлэхийн зэрэгцээ цаашид энэхүү технологийг үйлдвэрлэх жижиг хэмжээний үйлдвэр байгуулах сонирхолтой байгаагаа хэлж байлаа.
Жэрэс ТББ-ын Суурин төлөөлөгч Биатриз Марото Изкиердо “Монголын сүм хийдүүд олон зууны туршид эрс тэс уур амьсгалд тэсвэртэй байсан бөгөөд энэ нь суурин монгол барилга угсралтын эртний аргуудын ховор жишээ юм. Уламжлалт барилгын арга техникийг шинэчилж хэрэглэсэн нь Жэрэс ТББ-ын Марокко, Тажикстанд хэрэгжүүлсэн төслүүдээр байгаль орчин, нийгмийн үүднээс хамгийн сайн дасан зохицох чадвартай болох нь батлагдсан. Тийм ч учраас бид Монголд энэ арга технологийг туршиж үзэхийг хүссэн юм.” хэмээн сургалтын талаар хэлэв.
Оролцогчдын сэтгэгдэл өндөр байгаа нь шар шавраар бүтээц хийх арга техникийг сэргээж, уг аргыг Монгол улсад олон нийтэд өргөн ашиглах ёстойг баталж байна. Сүм хийдийн барилга байгууламжид уг техник технологийг ашиглаж байсан түүхтэй тул Монгол Улс байшин барих хуучин арга барилыг дахин ашиглахад бэлэн байгааг харуулж байна.
“Дулаан шийдэл” төслийн тухай
Европын холбоо, Абби пиер сан, Чехийн болон Францийн хөгжлийн агентлагийн санхүүжилтээр хэрэгжиж буй “Дулаан шийдэл” төслийг Жэрэс ОУТББ, ШУТИС-ийн дэргэдэх Барилгын эрчим хүч хэмнэлтийн төв, Монголын Барилгын Үндэсний Ассоциаци, Пипл ин нийд ТББ нар хамтран хэрэгжүүлдэг.
Төсөл удирдан хэрэгжүүлэгч Жэрэс ОУТББ-ын тухай
Төслийг удирдан хэрэгжүүлдэг Жэрэс эрчим хүч, хөгжлийн чиглэлээр мэргэшсэн Францын ТББ бөгөөд Европ, Африк, Азийн 40 гаруй жилийн туршлагатай, хамгийн эмзэг хүмүүсийн амьдрах нөхцөлийг сайжруулж, цаг уурын өөрчлөлтийн нөлөө, түүнд дасан зохицох үйл ажиллагаа явуулдаг.
Холбоотой мэдээ
Дэлхийн хамгийн хүйтэн нийслэл хотод дулаалгын зах зээлийг бий болгохыг зорьж буй төсөл
Европын Холбооны санхүүжилттэй “Дулаан шийдэл” төсөл нь Улаанбаатар хотод чанарын баталгаатай дулаалгын зах зээлийг бий болгохыг зорин ажиллаж байна. Өмнө нь иргэд барилгын норм стандартыг даган мөрдөхгүйгээр өөрсдийн мэдлэг, мэдээлэл дээр тулгуурлан баталгаагүй материалаар дулаалгаа хийдэг байсан нь дулаалгыг үр ашиггүй, мөнгө үрсэн ажил болгодог байв. Энэ нь иргэдийн дунд “Дулаалга” ийм л байдаг гэсэн нийтлэг ойлголтыг төрүүлж байгаа нь бодит байдал.
Харин “Дулаан шийдэл” төсөл нь дулаалгын талаарх өрөөсгөл ойлголтыг өөрчилж, чанарын баталгаатай материалтай, шинжлэх ухааны үндэслэлтэй зөв аргачлал бүхий дулаалгын зах зээлийг бий болгох зорилготой. Энэхүү дулаалгын зах зээл нь эрэлт талаас амины орон сууцаа дулаалах сонирхолтой иргэдийг, нийлүүлэгч тал буюу чанарын шаардлага хангасан дулаалгын материал нийлүүлэгч, байшингийн дулаан алдагдал, дулаалгын тооцоог хэмжих мэргэжлийн эрчим хүчний зөвлөх, дулаалгыг хийж гүйцэтгэх барилгачид, санхүүгийн асуудал ногоон зээлээр шийдэх банк, санхүүгийн байгууллагуудтай тус бүр холбож, хамгийн сүүлд эрчим хүчний аудитораар үнэлгээ хийлгэн баталгаажуулснаар дуусах цогц систем юм.
"Дулаан шийдэл” төслийн хүрээнд бий болж буй дулаалгын зах зээл нь оролцогч бүх талуудад харилцан ашигтай байхаар зохицуулалт хийгдэж байна. Мөн үйлчлүүлэгчийн хэрэгцээ, өрхийн санхүүгийн боломжид үндэслэн бүтэн дулаалга, дээврийн дулаалга гэх мэт олон төрлийн дулаалгын багцуудыг санал болгож байна. Бүтэн дулаалгын багцыг сонгож хийлгэвэл байшингийн дулаан алдагдал 70 хүртэлх хувиар багасах төдийгүй төдий чинээ түлшний хэрэгцээ багасна. Энэхүү зах зээлийн үндсэн зохицуулалт нь дулаалгын эрэлт хэрэгцээнд тулгуурласан зах зээлийн нарийвчилсан суурь судалгаанд үндэслэсэн юм.
Дулаалгын ажил хэрэгжүүлэх үе шат:
Эрчим хүчний зөвлөх амины орон сууцанд үнэлгээ хийж, тухайн байшинд тохирсон дулаалгын материалын дагуу үнийн санал өгнө. Тухайн өрх нь дулаалгын зардлыг өөрсдөө төлж болно, эсвэл Хас банкны 8%-ийн хүүтэй ногоон зээлд хамрагдаж болно. Хэрэв зээлд хамрагдах боломжтой бол зээлийн гэрээнд гарын үсэг зурснаар дулаалгын ажил эхэлнэ. Чанарын шаардлага хангасан дулаалгын материалууд нийлүүлэгчээс айлд хүргэгдэж ирсний дараа, барилгачид нэг долоо хоногийн дотор ажлаа хийж гүйцэтгэнэ. Ажил дууссаны дараа эрчим хүчний зөвлөх чанарын шалгалт хийх бөгөөд эрчим хүчний аудитор дулаан алдагдлын хэмжээг тооцоолсноор дулаалгын ажил дуусгавар болно.
Дулаалгын үнэ, дулаалгын материалын талаар багцаа мэдээлэл авахад айл өрхүүдэд хялбар болгох үүднээс “Дулаан шийдэл” төсөл www.dulaalga.mn вэбсайтыг ажиллуулдаг. Сонирхсон өрхүүд уг вэбсайтад хандаж байшингийн мэдээллээ оруулснаар урьдчилсан тооцоог гаргаж, эрчим хүчний зөвлөхийг дуудаж байшингаа үнэлүүлэх захиалга хийгдэнэ.
Төслийн суурь судалгаанаас үзэхэд иргэд агаарын бохирдол юунаас болж үүсдэг талаар мэддэг, агаарын бохирдлыг бууруулах үндсэн арга зам нь дулаалга гэж сонсож байсан боловч дулаалгыг зөв зохистой хийснээр дулаан алдагдлыг маш их бууруулж чадах талаар мэдээлэл тун бага байна. Тиймээс “Дулаан шийдэл” төсөл сайн чанарын зөв дулаалга байшингийн дулаан алдагдлыг багасгаад зогсохгүй өрхийн санхүүд хэмнэлттэй гэх мэдээллийг ард иргэдэд өгөхийг зорьж байна. Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулахын тулд сайжруулсан түлшний хэрэгцээг багасгах, түүнчлэн түлшний хэрэглээг багасгахад байшинг сайн дулаалах нэн шаардлагатай байна.
“Дулаан шийдэл” төслийн барилгын эрчим хүч, дулаан алдагдлын хэрэгцээний тооцоолол, хяналтын маягт хамтдаа эрх зүйн баримтад тусгагдаж Барилгын дулаан хамгаалалтын шинэчлэгдсэн нормд багтсан бөгөөд уг норм стандарт 2021 оны 1-р сарын 1-ээс хэрэгжиж эхэлнэ. “Дулаан шийдэл” төсөл нь ирээдүйд илүү олон оролцогч талуудыг хамруулж дэлхийн хамгийн хүйтэн нийслэл хот болох Улаанбаатарын дулаалгын зах зээлийг улам өргөжүүлэхийг зорьж байна.
“Дулаан шийдэл” төслийн тухай
Европын Холбоо, Абби пиер сан, Чехийн болон Францийн хөгжлийн агентлагийн санхүүжилтээр хэрэгжиж буй “Дулаан шийдэл” төслийг Жэрэс ОУТББ, ШУТИС-ийн дэргэдэх Барилгын эрчим хүч хэмнэлтийн төв, Монголын Барилгын Үндэсний Ассоциаци, Пипл ин нийд ТББ нар хамтран хэрэгжүүлдэг.
Төсөл удирдан хэрэгжүүлэгч Жэрэс ОУТББ-ын тухай
Төслийг удирдан хэрэгжүүлдэг Жэрэс нь Европ, Африк, Ази тивд 40 гаруй жил ажиллаж буй эрчим хүч, тогтвортой хөгжлийн чиглэлээр мэргэшсэн олон улсын төрийн бус байгууллага бөгөөд ард иргэдийн амьдрах нөхцөлийг сайжруулахад хувь нэмрээ оруулах замаар уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөг бууруулах үйл ажиллагаа явуулдаг.
Европын холбоо, Францын Элчин Сайдын Яамны төлөөлөгчид "Дулаан шийдэл" төсөлтэй дэлгэрэнгүй танилцлаа
Европын холбооноос Монгол Улсад суугаа Төлөөлөгчийн газрын Дэд тэргүүн Марко Ферри, Францийн Элчин Сайдын Яамны Тэргүүн зөвлөх Никола Лакотэ нар Европын Холбооны санхүүжилттэй “Дулаан шийдэл” төслийн үйл ажиллагаатай дэлгэрэнгүй танилцлаа. Төслийн зорилго нь гэр хорооллын айл өрхийн дулааны алдагдлыг дор хаяж 30% -аар багасгаж дулааны эх үүсвэр болох нүүрснээс ялгарах утааг 30% бууруулах зорилготой. Эрчим хүчний хэмнэлт, бохирдлыг бууруулах зорилтыг илүү хүртээмжтэй болгохын тулд “Дулаан шийдэл” төсөл нь Хас банктай хамтран ажиллаж, байшингаа дулаалах хүсэлтэй айлуудад 30 сарын хугацаатай 8%-ийн хүүтэй ногоон зээлийг санал болгож байна.
Европын холбооноос Монгол Улсад суугаа Төлөөлөгчийн газрын Дэд тэргүүн Марко Ферри “Европын Холбоо “Дулаан шийдэл” төслийг санхүүжүүлдэг. Төслөөс боловсруулсан амины орон сууцны төрөл бүрийн дулаалгууд нь гэр хорооллын иргэдэд нүүрсний хэрэглээг мэдэгдэхүйц хэмжээгээр бууруулахад, мөн байшинд амьдрах тав тухыг нэмэгдүүлэхэд үнэмлэхүй хувь нэмэр оруулж байгааг харахад тун таатай байна." хэмээн онцлон хэлэв. Цаашлаад Францийн Элчин Сайдын Яамны Тэргүүн зөвлөх Никола Лакотэ “Европын Холбоо, Чех болон Францын Хөгжлийн Агентлагийн дэмжлэгтэй “Дулаан шийдэл” төсөл нь гарын дүйтэй барилгачдыг бизнес эрхлэгч болох зах зээлийг бий болгож, айл өрхүүдэд ногоон зээл авах замаар сайн чанарын дулаалгыг авах боломжийг бүрдүүлж байгаад Францын Элчин Сайдын Яам маш сэтгэл хангалуун байна. Ийм төсөл Монгол улсад зайлшгүй шаардлагатай байхад “Дулаан шийдэл” төсөл эхэлж, одоог хүртэл хувь нэмрээ оруулж байгаад их баяртай байна. " хэмээн хэллээ.
Дулаан шийдэл төслийн тухай
Европын холбоо, Абби пиер сан, Чехийн болон Францийн хөгжлийн агентлагийн санхүүжилтээр хэрэгжиж буй “Дулаан шийдэл” төслийг Жэрэс ОУТББ, ШУТИС-ийн дэргэдэх Барилгын эрчим хүч хэмнэлтийн төв, Монголын Барилгын Үндэсний Ассоциаци, Пипл ин нийд ТББ нар хамтран хэрэгжүүлдэг.
Төсөл удирдан хэрэгжүүлэгч Жэрэс ОУТББ-ын тухай
Төслийг удирдан хэрэгжүүлдэг Жэрэс эрчим хүч, хөгжлийн чиглэлээр мэргэшсэн Францын ТББ бөгөөд Европ, Африк, Азийн 40 гаруй жилийн туршлагатай, хамгийн эмзэг хүмүүсийн амьдрах нөхцөлийг сайжруулж, цаг уурын өөрчлөлтийн нөлөө, түүнд дасан зохицох үйл ажиллагаа явуулдаг.
Хувийн сууцаа дулаалах иргэдэд ХасБанк 8%-ийн хүүтэй зээл олгож байна
“Эко дулааны шийдлийг Бид дэмжинэ” уриатай энэ удаагийн чуулганы гол зорилго нь эрчим хүчний хэмнэлттэй цахилгаан халаагуур худалдан авах, хувийн сууцаа технологийн дагуу дулаалахаар сонирхож буй иргэдийг дээрх төрлийн бүтээгдэхүүн нийлүүлэгчидтэй холбож өгөх, аль аль талын санхүүгийн асуудлыг шийдвэрлэх боломжийн талаар мэдээлэл өгөхөд оршиж байсан бөгөөд эцсийн дүндээ Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулахад бага ч атугай хувь нэмэр оруулах нэгдмэл зорилгод чиглэж байв.
"Хас" Банкны зүгээс БОАЖЯ, Орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хорооны дэмжлэгтэйгээр иргэдэд олгож буй Эко хэрэглээний зээлээ танилцуулсан. Тус зээлд хамрагдсанаар та эрчим хүчний хэмнэлттэй цахилгаан халаагуур худалдан авч, суурьлуулах эсвэл байшингаа дулаалахад зориулж 20 сая хүртэлх төгрөгийг жилийн 8%-ийн хүүтэй, 30 сарын хугацаатай авах боломжтой.
